Mensen herkennen me soms echt niet. Verlaten worden valt veel mensen ontzettend zwaar. Dat bleek ook afgelopen week in Rotterdam, waar een vrouw alle spullen van haar ex zomaar op straat smeet. Niet heel constructief. Maar je kan een relatiebreuk ook in je voordeel laten werken. Dat deden Johanna en Tamara: zij grepen het einde van hun relatie aan om zichzelf opnieuw uit te vinden.

Johanna Dijkstra (38) zat een tijd gevangen in een verstikkende relatie. Bijna twee jaar was ze samen met een man die een zware jongen bleek te zijn in het criminele milieu. Daar kwam ze tijdens de relatie achter. “Het eerste jaar was geweldig, er was geen vuiltje aan de lucht. Maar daarna sloeg hij om. Om het minste of geringste werd hij woest. Elke dag kreeg ik klappen. Bont en blauw was ik, continu.”

Haar ex wist zijn gedrag goed te verbergen voor de mensen in de buitenwereld. “Naar buiten toe gedroeg hij zich voorbeeldig. Hij sloeg me ook nooit in mijn gezicht. Hij wist precies waar hij me moest slaan om het te kunnen verhullen. Als ik wurgplekken in mijn nek had, droeg ik dagenlang een coltrui. Mijn omgeving had niets door. Hij had me volledig in zijn macht. Maar achteraf gezien voelde ik me toen veiliger dan toen ik bij hem weg was. Toen we samen waren, wist ik tenminste wat ik kon verwachten van hem.”

Opluchting
Opvallend genoeg was híj degene die de relatie beëindigde. “Op een ochtend zei hij: ‘ik denk dat het beter is als jij bij me weggaat, want dit komt niet goed.’ Hij gaf me een paar uur de tijd om mijn spullen uit huis te halen.” Toen ze weg was, voelde dat in eerste instantie als een opluchting. “Eindelijk was ik van hem af.”

Maar al snel had de ex van Johanna nog meer macht over haar dan toen ze nog samen waren. “Hoewel hij al snel een nieuwe vriendin had, bleef hij me lastigvallen. Hij begon me te stalken, te bedreigen. Vernielde mijn auto. Zocht mijn moeder op en zei dat hij me dood zou schieten. Eerder was ik altijd de gangmaker op elk feestje, maar hij gunde me geen plezier. Hij ging naar mijn stamkroeg en liet er een pistool zien: als Johanna hier nog komt, dan gaat jullie café kapot’. Doodsbang was ik. Ik heb zelfs een paar weken ondergedoken gezeten op een camping. Door zijn gedrag kwam ik nauwelijks het huis meer uit. Geld verdiende ik met thuiswerk. Mijn boodschappen deed ik voor openingstijd. Dat had ik geregeld met de plaatselijke supermarkt, waar ik mijn situatie had uitgelegd. Doods- en doodsbenauwd was ik voor hem.”

Moord in de straat
Maar toen er een meisje bij Johanna in de straat werd vermoord door een ex-vriend, kwam bij haar het besef dat het zo niet verder kon. “Toen het nieuws naar buiten kwam, werd ik overladen met berichtjes van mensen, vrienden: ze dachten eerst dat ik het was. Het heeft me doen beseffen dat dit mij ook kon gebeuren. Toen besloot ik: jij krijgt geen macht meer over mij.” En dat hielp: “Het stopte toen ik me bewust werd van het feit dat ik mijn ex de kans gaf om me te stalken. Toen ik me er steeds minder van aantrok, was het voor hem ook niet meer interessant om te doen.”

EMDR-therapie hielp haar stukje bij beetje van de angst af te komen. Ze zette de schaar in haar lange blonde haren en verfde ze donkerbruin, viel 15 kilo af, onderging een bovenooglidcorrectie en verruilde haar bril voor contactlenzen. Van buiten onderging ze een complete gedaanteverandering. “Mensen herkennen me soms echt niet.”

Ook innerlijk ging de knop om. Waar ze eerst opgesloten zat in huis, staat ze nu op podia als spreker en dagvoorzitter. “Ik ben volledig in de buitenwereld te vinden en heb mijn dromen waargemaakt. Inmiddels heb ik al een tijd geen last meer van mijn ex en ben ook niet meer bang voor hem. Mijn enthousiasme heb ik terug, kan weer genieten. Ik straal weer.”

Dag en nacht ruzie
Tamara Straatman (34) was net als Johanna jarenlang samen met een dominante man. Ook haar vriend was naar buiten toe joviaal en charmant, maar als partner agressief en overheersend. Hij kleineerde, manipuleerde en chanteerde haar. Ze werd emotioneel mishandeld, maar had het gevoel dat ze geen kant op kon. “We werkten samen bij een bedrijf dat hij zou overnemen. Onze levens waren ook zakelijk steeds meer verweven, ik was van hem afhankelijk. Dus ik maakte er maar het beste van. We kochten samen een huis, hadden trouwplannen.” Van romantiek was echter nauwelijks sprake. “Op een gegeven moment hadden we dag en nacht ruzie. Hij had er echt plezier in om mij te treiteren. Hij haalde het bloed onder mijn nagels vandaan. Ik heb weleens gedacht: ik zou het liefst een mes pakken om je neer te steken. Al doe je zoiets natuurlijk niet echt.”

Na ruim zeven jaar kwam er een einde aan de relatie. Ze besloten er samen mee te stoppen. Net daarna was het alsof de vloer onder haar voeten vandaan zakte, zegt ze. “Mijn leven was echt op hem gebouwd. Ik heb een paar dagen onophoudelijk gehuild. Er ging een beerput aan emoties open bij me. Ik had totaal geen zelfvertrouwen meer, had faalangst, spreekangst en een extreem laag zelfbeeld. Ik haatte mezelf en het leven.”

Zakelijk bleef ze afhankelijk van haar ex. Na de breuk werkten ze nog jaren samen. Tamara kreeg nauwelijks de kans om op te bloeien, omdat ze ook nadien nog aan de lopende band naar beneden werd gehaald door haar ex. Tot ze eindelijk de moed vond om op te stappen.

Eindelijk weer feesten
Om haar negatieve emoties te transformeren in positieve, volgde ze een opleiding neurolinguistisch programmeren (NLP). Ze besloot zichzelf weer op de eerste plek te gaan zetten. “Tijdens de relatie deed ik niets dan sporten en werken. Toen het uitging, ben ik flink de bloemetjes buiten gaan zetten. Nu feest ik weer, doe ik weer waar ik zin in heb. Ik geniet met volle teugen van het vrijgezellenleven en ben echt gaan leven.”

Net als Johanna nam ze zichzelf ook uiterlijk stevig onder handen. “Ik ben mezelf opnieuw gaan ontdekken. Mijn haar gingen van blonde krullen, naar rood, bruin, weer blond en ook steil. Nu is het kort en rood. Ik viel ook bijna 25 kilo af. Mensen zeggen: ‘Wat zie je er goed uit, ben je verliefd?’ ‘Nee, ik ben juist vrijgezel’, antwoord ik dan. Mijn ex had het vuur in mij bijna uitgetrapt, maar dat is nu weer als een bosbrand opgelaaid. Mensen zien dat. Ik straal weer, maak lol, heb plezier in dingen. Ik doe zelfs regelmatig modellenwerk.”

Roos Vonk, hoogleraar sociale psychologie en auteur van het boek Liefde, Lust en Ellende, ziet vaker dat mensen hun leven een radicaal nieuwe wending proberen te geven wanneer een relatie strandt. “Het doet toch iets met je zelfbeeld. Zeker als je aan de kant bent gezet. Een partner is een belangrijke bron van bevestiging dat je leuk bent, het is een dreun voor je ego als dat opeens wegvalt. Ook als je zelf de uitmaker bent en je hebt niet meteen een andere relatie. Dan moet je op zoek naar bevestiging dat je de moeite waard bent. Wie ben ik, wat vind ik belangrijk en waarom ben ik leuk?”

Revenge body
Een uiterlijke transformatie is een van de bekendste ‘extreme’ reacties op een relatiebreuk. ‘Breakup makeover’ en ‘revenge body’ (kilo’s afvallen en jezelf strak trainen om je ex in te wrijven wat hij mist) zijn populaire termen op sociale media. Volgens Vonk komt zo’n reactie voort uit twee dingen: “Ten eerste is er de behoefte aan bevestiging. Het is het een nieuw begin, je gaat je leven zelf weer actief vormgeven. Afvallen, je haar verven, nieuwe kleren kopen. Daarnaast speelt mee dat je weer de relatiemarkt op moet. Vaak hebben mensen zichzelf tijdens een lange relatie een beetje verwaarloosd. Dan moet je jezelf fysiek weer oppeppen om jezelf te verkopen.”

Niets mis mee, zegt Vonk. “Je stelt een daad en neemt de controle over je leven terug. Dat is in elk geval beter dan blijven hangen in je ellende en de hele dag in bed gaan liggen huilen.” Maar je moet er ook niet te veel van verwachten, waarschuwt ze. “Het is niet zo dat het spontaan over is als je nieuwe kleren koopt, op reis gaat of je slaapkamer een lik verf geeft. Verdriet heeft tijd nodig en daar moet je geduld mee hebben.”

Fikse opdonder
Een relatiebreuk kan je mentaal een fikse opdonder geven. Het is te vergelijken met een rouwproces, zegt Vonk. “Zeker bij een lange relatie. Je verliest iemand die belangrijk voor je was. Woede, verdriet en wanhoop horen daar allemaal bij. Dat wil je niet voelen, je wilt het zo snel mogelijk van je af schudden. Maar dat kun je niet forceren.”

De beste remedie tegen een gebroken hart is volgens Vonk een combinatie van verwerken en opnieuw beginnen. “Verdriet en boosheid mogen er zijn, laat die gevoelens toe. Maar ga er niet in zwelgen en zorg ook dat je afleiding zoekt.”

Voor vrouwen is een voorbije relatie overigens vaak heilzamer dan voor mannen, zegt ze. “Vrouwen zijn in een relatie meer geneigd zichzelf weg te cijferen. Voor hen is zo’n breuk vaak een kans om weer aan zichzelf toe te komen. Bij mannen werkt dat anders: die hebben meer aan een relatie en voelen zich meer verloren als het stukloopt.”

Tamara en Johanna bevestigen dat laatste. Tamara zit nu beter in haar vel dan ooit. “Soms voelde ik me een oude vrouw, nu ben ik een stuiterbal. Ik word steeds onbezorgder en relaxter. Nooit meer zal ik die rol van het makke schaapje gaan vervullen in een relatie.” Ook Johanna is beter af zonder haar ex. “Ik voel me fantastisch – méér dan dat. Eigenlijk ben ik hem heel dankbaar dat hij me dit heeft geflikt, omdat ik nu een heel krachtige, stabiele vrouw ben. Een voorbeeld voor anderen die in een soortgelijke situatie zitten.”

Geschreven door Roxanne Vis gepubliceerd door RTL NIEUWS